Over samenwerken met een jobcoach

Wat ik andere mensen mee zou willen geven over het samenwerken met een re-integratiecoach: achteraf gezien ben ik heel erg blij dat ik mezelf de kans heb gegeven om het samenwerken met een jobcoach te gaan ontdekken. De angst die ik van tevoren had over het verliezen van de regie over mijn loopbaan en ongelijkwaardige communicatie, bleek niet terecht. Daarentegen heeft het me zoveel meer gebracht dan ik van tevoren had gedacht; op veel meer gebieden dan alleen ‘werk’. 

Inmiddels ben ik nu zo’n vier jaar in contact met mijn jobcoach. Vanaf het eind van mijn tienerjaren heb ik een Wajong uitkering en daar heb ik me enorm voor geschaamd, al ben ik heel dankbaar dat dit vangnet er is. Al vroeg in mijn leven kreeg ik te maken met ernstige psychische problemen in de vorm van mijn dwangstoornis en later kwamen daar ook nog chronische lichamelijke klachten bij. Het accepteren van beide is voor mij erg moeilijk geweest. Ten koste van alles (en met name ten koste van mijzelf) wilde ik doorzetten, mezelf bewijzen en meedraaien in de maatschappij. Na mijn middelbare schooltijd ben ik tweemaal een HBO-studie begonnen, welke ik ondanks goede resultaten af moest breken omdat bleek dat ik deze niet kon combineren met het managen van mijn fikse klachtenpakket in het dagelijks leven. Na deze faalervaringen die er hard inhakten (met name voor mijn zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde), besloot ik om te kijken of ik de studiedruk wat kon verlagen en ben ik MBO gaan doen. Ondanks dat ik deze opleiding wél afrondde, ik mijn droombaan als dierenartsassistente vond en mijn collega’s zeer tevreden over mij waren, ging het steeds slechter met me en verloor ik mijn baan. (De impact van mijn OCD op mijn werk en hoe dat er in de praktijk uit zag; komt in een andere blog nog uitgebreid aan de orde.)  Ik bleek niet gelijkmatig belastbaar. Het ging geregeld zo slecht met me dat ik uitviel. Dit was het moment dat ik bij het UWV aanklopte voor hulp bij mijn loopbaan en zo kwam ik met mijn jobcoach in contact.

Alhoewel ik enorm dankbaar was dat ik nu hulp zou krijgen en ondanks dat ik al meteen een klik met mijn jobcoach had, voelde het accepteren van hulp als falen. Toen er vanuit het UWV over mijn jobcoach gesproken werd in termen van dat hij mijn ‘begeleider’ was, voelde ik me heel erg klein. Alsof ik het zelf niet kon. (Wat natuurlijk ergens ook zo was, anders had ik geen hulp nodig.) Maar het woord ‘begeleider’ dat raakte me heel erg. Alsof ik mijn zelfstandigheid zou verliezen en ik niet voor ‘vol’ zou worden aangezien. Gezien mijn geschiedenis met psychische kwetsbaarheid ben ik ook bekend met vooroordelen, stigma en zelfstigma. Ik was bang om opnieuw tegen deze zaken te moeten vechten om gezien te worden voor wie ik ben.

Als snel kwam ik erachter dat het accepteren van hulp van mijn jobcoach helemaal niet betekende dat ik nu iemand ‘boven’ me had staan die mij zou vertellen wat ik wel en niet moest doen. Ik kwam erachter dat ik helemaal niet hoefde te vechten om op waarde te worden geschat. Waar ik eerder nogal eens aan was gelopen tegen het hokjesdenken, de vooroordelen en het zwart wit benaderen van mensen met psychische diagnoses, voelde ik dat mijn jobcoach met een overkoepelende blik naar mij keek en mij niet zag in ‘losse hokjes’. Ik voelde me echt gezien als persoon. Maar dat hij mij als geheel zag, nam niet weg dat ik merkte dat hij wel degelijk veel inhoudelijke kennis had om mijn toch vaak (ongrijpbare) psychische problematiek op waarde te schatten. Ik voelde me echt gezien en gehoord. Zowel in mijn problematiek als in mijn kwaliteiten en talenten. Geen enkele keer heb ik het gevoel gehad dat ik gesprekken voerde met een begeleider. We communiceerden op gelijk niveau. Ik ervoer niet dat er iemand boven me stond, maar juist dat er iemand naast me stond. We waren een team en zouden samen gaan onderzoeken wat ik nodig zou hebben om goed in mijn vel te komen als werknemer. Daarbij ervoer ik de kennis van mijn jobcoach als een aanvulling op mijn zelfkennis en konden we deze krachten bundelen.

Als ik de hulp die ik van mijn jobcoach heb ervaren, concreet moet omschrijven dan zou dat het volgende zijn:

Hij heeft me geholpen om te zoeken naar een evenwicht tussen de juiste belastbaarheid en voldoende uitdaging. Omdat ik er achter kwam dat het combineren van mijn HBO-studie met mijn klachten teveel voor me was heb ik steeds stapjes gemaakt om de werk- en studiedruk te verlagen. Dat hielp natuurlijk om meer ruimte voor het omgaan met mijn klachten te creëren, maar ik liep er ook tegenaan dat wanneer het wél goed met me ging ik uitdaging miste. Een evenwicht hierin vinden is geen gemakkelijke opgave.

In mijn enorme drive om te willen slagen (en niet weer mijn baan te verliezen) ging ik geregeld over mijn grenzen heen. Zowel bewust als onbewust. Open en eerlijk keek mijn jobcoach samen met mij naar mijn valkuilen. Hij hield me een liefdevolle spiegel voor en leerde me om mijn grenzen te ontdekken, op waarde te schatten en te respecteren. Dat klinkt misschien heel theoretisch, maar voor mij was dat essentieel. Want steeds als ik over mijn grenzen ga (en dat was vaak gezien mijn perfectionisme), betekent dit dat mijn klachten toenemen en ik uitval. Niet alleen op het gebied van werk, maar ook privé. En daar heeft niemand wat aan, ook mijn werkgever niet. Bij mij zat het hem dus niet in extra aansporen, maar juist in afremmen.

Mijn jobcoach hielp me dus bij zaken als acceptatie van mijn OCD en bewustwording wat dit in het dagelijks leven voor mij en mijn belastbaarheid betekent. Dingen waar ik onbewust vaak overheen stapte door mijn enorme verantwoordelijkheidsgevoel om een goede werknemer te zijn.

Van tevoren wist ik niet dat een jobcoach zich ook hiermee bezig hield. Bij mij zat de hulp dus niet in hulp op de werkvloer of hulp bij solliciteren, maar in hulp bij het accepteren en serieus nemen van mijzelf en mijn grenzen.
Voor mij onmisbare ingrediënten om de toekomst met vertrouwen tegemoet te treden.

Foto: Chantal van Dooren