OCD & Social media

Tijdens het scrollen op mijn tijdlijn op Instagram of Facebook blijf ik vaak ‘haken’. Bang dat ik per ongeluk iets ‘like’ waar ik niet achter sta, het echt niet mee eens ben of wat op enigerlei wijze beledigend of schandelijk is. Eindeloos staar ik naar de ‘like-button’ of ik ‘m wel of niet heb aangeklikt. En als ik mijn OCD tot de orde roep en verder scroll, duurt het niet lang voordat ik weer terug naar boven swipe om te kijken of ik écht niet per ongeluk iets heb aangeklikt dat in strijd is met mijn waarden…

In de fysieke wereld ben ik me na al die jaren zeer bewust van de rol van mijn OCD. Maar na het lezen van een Instagrampost van @ocdexcellence over OCD & telefoongebruik, besefte ik dat de dwang me ook digitaal niet met rust laat. En dat ik lang niet de enige ben. Mijn OCD infiltreert moeiteloos in mijn online domein. Van digitale morele smetvrees*, tot het niet durven vertrouwen van mijn eigen herinnering en zintuigen. “Had ik iets nou wel of niet aangeklikt? Zíe ik mijn ‘like’ op het scherm?

Elk appje, mailtje of bericht dat ik stuur wordt, bij wijze van spreken, minstens tien keer gecontroleerd voordat ik op verzenden druk. En dan gaat het niet alleen over de wat meer emotioneel beladen onderwerpen, maar ook een gewone simpele mededeling komt niet onder mijn strikte controle uit. “Ben ik niet te kortaf? Ben ik niet te langdradig? Vergeet ik niets? Is de toon van mijn berichtje wel correct? En de zinsbouw? Ben ik wel eerlijk? Zeg ik geen dingen die verkeerd opgevat kunnen worden? Ben ik wel oprecht en attent genoeg? Kom ik dom over? Etc, etc…” Daarbij vindt mijn OCD trouwens ook dat ik altijd paraat moet staan om meteen te antwoorden. Een berichtje ‘te lang’ laten liggen kan wellicht suggereren dat het me weinig interesseert of dat ik het niet belangrijk genoeg vind. Iets wat ik te allen tijde probeer te voorkomen. Als mijn berichtjes dan eindelijk door de selectieprocedure komen en verzonden zijn, dan check ik voor de zekerheid nog even of ik écht niets over het hoofd heb gezien en of ik de juiste ontvanger wel heb aangevinkt. En ook die laatste stap wordt regelmatig ge-drie-dubbel-checkt.

Het zijn niet alleen de geschreven berichtjes die onrust geven. Als ik in ‘real life’ eens met iemand spreek, óver iemand anders, dan ben ik geregeld bang dat mijn telefoon op wonderbaarlijke manier een broekzakgesprek start (al ligt ie stil op tafel) met de besproken persoon in kwestie, zodat deze onbedoeld mee kan luisteren. En überhaupt over iemand anders praten ligt OCD-technisch gevoelig voor me. Bang dat ik een verkeerd (lees: te negatief) beeld van iemand schets, dingen verkeerd interpreteer en iemand hiermee schade berokken. Al is diegene nog zo onaardig naar me geweest, ik moet een zo objectief mogelijk beeld schetsen en zeker ook benoemen waar ik de ‘fout’ in ben gegaan. Natuurlijk heb ik het ook wel eens nodig om mijn hart te luchten. Om mijzelf tegen dit soort dingen in te dekken zeg ik er dan maar bij voorbaat bij “dat ik besef dat ieder zijn eigen waarheid heeft en dat ik het niet verkeerd bedoel”, mocht ik iets gezegd hebben dat negatief over kan komen. Alsof ik iets op voorhand al in orde moet maken, al is er (nog) helemaal niets aan de hand.

Nadat mijn dwangstoornis op mijn 7e mijn leven binnensloop, op mijn 28^e gediagnosticeerd werd, heb ik er nu (mijn leeftijd is 33 jaar) alweer wat jaartjes op zitten waarin ik mijn OCD steeds beter heb leren kennen en doorgronden. Hoe het zich kan hechten aan 1001 onderwerpen en hoe het op slinkse wijze steeds weer probeert om houvast te krijgen. Soms overduidelijk en acuut levensontwrichtend. Soms op de achtergrond sluimerend. Tijd en energie slurpend, als twintig tabbladen die ongezien open blijven staan in mijn hoofd.

Menigmaal heb ik mezelf afgevraagd: als het je zoveel energie kost, waarom vermijd je dan niet grotendeels het gebruik van social media? Waarop ik niet anders kan dan antwoorden: Er zijn ook zoveel leuke kanten, en om er nou puur vanwege mijn OCD mee te stoppen… OCD heeft al genoeg van mijn leven veroverd, mijn social media blijft van mij 😊

*(Morele smetvrees: de woorden van Menno Oosterhoff: overdreven angst voor smet op je blazoen, streven naar morele perfectie en je overmatig druk maken over je eigen moreel besef en handelen.)